Mimo iż pojawiają się trudności ze zdefiniowaniem, czym sztuczna inteligencja dokładnie jest, już wiemy, że w przeciągu kilku lat zmieni nasze życie i naszą pracę, przy czym zostaniemy skonfrontowani z nowymi problemami etycznymi i prawnymi, które sama sztuczna inteligencja wywoła.
Wyzwania etyczne
Dotychczasowe (i coraz liczniejsze) przypadki wykorzystania sztucznej inteligencji ujawniły, iż bardzo duże znaczenie w tworzeniu i funkcjonowaniu algorytmów mają zasady etyczne. Twórcy algorytmów muszą bowiem dokonywać często decyzji, których rezultaty mogą mieć określone konsekwencje etyczne. Najlepszym przykładem takiej sytuacji jest kwestia dyskryminacji, która może być rezultatem takiego, a nie innego, rozwiązania przyjętego przez twórcę algorytmu.
Przykładowo – algorytm PredPol jest używany w kilku stanach USA do przewidywania, kiedy i gdzie może dojść do przestępstwa – w oparciu o dane statystyczne (chodziło o uniknięcie wysyłania częściej patroli policyjnych do regionów, gdzie faktycznie nie popełnia się najczęściej przestępstw, ale co do których panują uprzedzenia, że rzekomo w tych regionach musi być duża przestępczość, gdyż, na przykład, mieszka tam wiele osób czarnoskórych). Jednakże symulacja w 2016 r., przeprowadzona przez NGO w oparciu o przestępstwa narkotykowe w Oakland, wykazała, że algorytm nakazywał relatywnie najczęściej wysyłanie patroli policyjnych do regionów zamieszkanych przez mniejszości rasowe, podczas gdy przestępstwa takie częściej popełniano w innych regionach. Prawdopodobnie algorytm nie był uczony w oparciu o statystyki faktycznie popełnionych przestępstw, ale w oparciu o raporty policyjne z patroli. Jako społeczeństwo musimy zatem odpowiedzieć, jak chcemy rozwiązać tego typu problemy, których istnienie wiąże się z pojawieniem technologii AI.
Z kolei w odniesieniu do robotów fizycznych dużym problemem jest kwestia ich autonomicznego działania, która jest bezpośrednią pochodną zdolności robota do uczenia się i przetwarzania informacji o otaczającym go świecie. Okazuje się, że niektóre czynności, które dla człowieka są błahe, dla robota stanowią duże wyzwanie. Rozwiązaniem może być nauka robotów poprzez naśladownictwo zachowań ludzi.
Wyzwania prawne
Sztuczna inteligencja dużo zmieni, jeśli chodzi o pracę prawników – z pewnością można ją zastosować w wielu obszarach usług prawniczych (LegalTech), na przykład w zakresie oceny ryzyka recydywy przestępczej.
Sztuczna inteligencja stanowi ponadto wyzwanie dla systemów prawnych. Mianowicie: w jaki sposób powinny zostać rozwiązane konflikty norm i wartości w przypadku wykorzystania technologii AI, w szczególności, czy kwestia tworzenia algorytmów AI powinna być przedmiotem procesu koncesjonowania/certyfikacji, ogólnych zasad prawnych, czy też specjalnej regulacji prawnej określającej ogólne ramy, w ramach których twórcy algorytmów AI mogą się poruszać.
Unia Europejska dostrzega trudności związane z zastosowaniem AI i opracowuje własną strategię w tym zakresie. Państwa Członkowskie UE do połowy 2019 zobowiązały się przyjąć krajowe strategie rozwoju AI. Kwestie digitalizacji mają zostać szczególnie wyróżnione w programach finansowych w najbliższej perspektywie finansowej (m.in. w drodze ustanowienia odrębnego programu operacyjnego), a Komisja Europejska uważnie przygląda się temu, co dzieje się w kwestii AI na świecie.
Nowe podejście do edukacji
Z uwagi na rozprzestrzenianie się technologii AI należy podkreślić, jak duże znaczenie dla naszej przyszłości ma włączenie zagadnień związanych ze sztuczną inteligencją do systemu edukacji. Bez wątpienia już dzisiaj zarządzający systemem edukacji powinni pochylić się przynajmniej nad rozpoczęciem informowania i uczenia uczniów oraz studentów o tym, czym sztuczna inteligencja jest i jak można z niej skorzystać.
Pomimo pojawiania się – jak dotąd nieznanych ludzkości – aspektów etycznych, społecznych, prawnych i ekonomicznych w następstwie stosowania sztucznej inteligencji, niewątpliwie może ona stanowić także źródło nieograniczonej inspiracji, czego dowodem jest szereg istniejących start-upów, które korzystają z tej technologii.
——-
Artykuł został opracowany w oparciu o wydarzenie poświęcone technologii sztucznej inteligencji – HUMAINT 2019 Winter School w Sewilli (Hiszpania), zorganizowane przez Joint Research Center Komisji Europejskiej w dniach 4 – 5 lutego 2019 r. (https://ec.europa.eu/jrc/communities/en/community/humaint/event/humaint-winter-school-ai-ethical-social-legal-and-economic-impact).
