– Ponad 20 lat temu eksperci przewidywali, że każda firma stanie się firmą internetową. Ja dziś przewiduję, że każda firma stanie się firmą AI – nie dlatego, że może, ale dlatego, że musi. – takimi słowami podczas pierwszego przemówienia rozpoczął swoją kadencję CEO IBM, Arvind Krishna, nieco ponad rok temu.
Nie był pierwszy – analogicznego stwierdzenia używali już rok wcześniej liderzy Microsoft (parafrazując wcześniejsze hasło szefa „every company will be a software company”). Jednak chwytliwe hasła i ‘hype’ wokół sztucznej inteligencji nie może przesłonić nam prawdziwych, praktycznych wyzwań, do których należy adopcja technologii AI w realnych zastosowaniach – przemysłowych, medycznych, społecznych. Czyli mówiąc fachowo – wdrożenie na produkcji. Z mierzalnym sukcesem.
Liderzy biznesowi zdążyli już się przekonać, że przejście z fazy eksperymentów ze sztuczną inteligencją i budowy proof-of-concept (POC) do pełnego wdrożenia i uzyskania trwałej wartości w skali całej organizacji wymaga inwestycji w solidne podstawy. Obejmują one adaptację AI do kluczowych obszarów działalności firmy, przeprowadzenie istotnych zmian kulturowych i organizacyjnych oraz inwestycje: w nowe rodzaje technologii, podnoszenie kompetencji i rozwój nowych oraz procesy związane z budowaniem AI.
Rozdźwięk między teorią a praktyką uwidoczniły doświadczenia z zastosowań AI podczas walki z pandemią COVID-19. Zdaniem specjalistów nie doszło do spektakularnego wykorzystania ogromnych zbiorów danych gromadzonych codziennie w zw. z pandemią i wykorzystania z sukcesem AI na szeroką skalę. Jednak nie z powodu braku starań. Zespoły badawcze z całego świata ruszyły z pomocą. Zwłaszcza społeczność AI pospieszyła z opracowaniem oprogramowania, które – jak wielu wierzyło – pozwoli szpitalom szybciej diagnozować i selekcjonować pacjentów, zapewniając teoretycznie bardzo potrzebne wsparcie na pierwszej linii frontu. Opracowano setki narzędzi predykcyjnych. Żadne z nich nie przyniosło rewolucyjnych rezultatów a niektóre były potencjalnie szkodliwe. To druzgocące wnioski z wielu badań opublikowanych w ciągu ostatnich kilku miesięcy. W czerwcu Instytut Turinga, brytyjskie centrum ds. nauki o danych i AI, opublikował raport podsumowujący dyskusje podczas serii warsztatów, które odbyły się pod koniec 2020 roku. Brutalny wniosek: narzędzia AI miały niewielki, jeśli w ogóle jakikolwiek, wpływ na walkę z pandemią.
Prezentowana poniżej lista książek i źródeł internetowych NIE DOTYCZY podstaw sztucznej inteligencji, uczenia maszynowego czy analityki danych, nie jest spisem podręczników czy kursów wprowadzających we wspomnianą tematykę. To lista źródeł wiedzy i informacji traktująca kompleksowo temat relacji AI z wieloma aspektami życia – jak oddziaływanie stosowania algorytmów na społeczeństwo i gospodarkę, relacje geopolityczne, wpływ inteligentnej automatyzacji na rynki pracy, najnowsze trendy w zastosowaniach biznesowych, społecznych, zdrowotnych czy publicznych.
Broń matematycznej zagłady. 
Jak algorytmy zwiększają nierówności i zagrażają demokracji
Cathy O’Neil
Cathy O’Neil po doktoracie z matematyki na Harvard University pracowała dla jednego z najbardziej zaawansowanych technologicznie funduszy hedgingowych na Wall Street aby po jakimś czasie zorientować się, że stosowanie algorytmów na szeroką skalę, wykorzystujących ogromne ilości dostępnych danych ma również swoją ciemniejszą stronę. Jedna z pierwszych w ogóle książek dotykających temat stronniczości algorytmów i konsekwencji ich bezkrytycznego stosowania, jeszcze przed skandalem Cambridge Analytica. Pokazuje na przykładach jak zastosowanie algorytmów scoringowych może pogłębiać nierówności społeczne zamiast je niwelować.
Inteligencja sztuczna, rewolucja prawdziwa. Chiny, USA i przyszłość świata
Kai-Fu Lee
Jedna z najlepszych, jeśli nie najlepsza, ksiązek na temat drogi Chin do budowy dominującej pozycji w obszarze AI, autorstwa byłego szef Google w Chinach. Rozważania na temat roli AI w zachowaniu równowagi sił na świecie i nieoczywistej roli USA i Zachodu, jeśli chodzi o pozycję lidera. Obowiązkowa pozycja biorąc pod uwagę przynajmniej 2 fakty: wg analityków Chinom udało się skutecznie wykorzystać sztuczną inteligencję w walce z pandemią. To co wyróżnia podejście Chin w wykorzystaniu AI do walki z pandemią to specjalizacja, bezprecedensowe nakłady na badania oraz wykorzystanie zbieranych na niespotykaną skalę danych dotyczących opieki zdrowotnej. Po drugie: Chiny wyprzedziły USA w rankingu publikacji w dziedzinie sztucznej inteligencji.
A World Without Work: Technology, Automation, and How We Should Respond
Daniel Susskind
Autor jest badaczem stowarzyszonym w dziedzinie ekonomii w Balliol College, Uniwersytetu w Oxfordzie, ale ma za sobą karierę jako analityk i doradca polityczny w gabinecie premiera Wielkiej Brytanii. Ponadto jego ojciec, Richard Susskind, był i pozostaje jednym z prekursorów zastosowań sztucznej inteligencji w dziedzinie prawa, również jest związany z Uniwersytetem Oxfordzkim. Wspólnie wydali książkę The Future of the Professions. Mając taki “background” autor w kompetentny i interesujący sposób przedstawia problemy społeczne, ekonomiczne i technologiczne z jakimi w niedalekiej przyszłości przyjdzie nam się zmierzyć w związku z postępującą automatyzacją oraz postępem w zaawansowanych zastosowaniach przetwarzania danych i AI. Pytanie o świat bez pracy (bądź z niewystarczającą dla każdego jej podażą i o charakterze wymagającym innych kompetencji) nie jest tutaj pytaniem retorycznym.
INTELLIGENT AUTOMATION: Learn how to harness Artificial Intelligence to boost business & make our world more human
Pascal Bornet, Ian Barkin, Jochen Wirtz
Inteligentna automatyzacja (IA), nazywana również hiperautomatyzacją, jest jednym z najnowszych trendów w dziedzinie sztucznej inteligencji i obejmuje nowatorskie połączenie różnych metod i technologii – od aspektów ludzkich i społecznych poprzez organizacyjne aż po technologię: uczenie maszynowe, platformy low-code czy automatyzację procesów (RPA). Autorzy opierają się na doświadczeniach sukcesów i porażek w ponad 100 projektach transformacyjnych. Pascal Bornet jest uznanym światowym ekspertem i pionierem w dziedzinie inteligentnej automatyzacji (IA). Założył i prowadził praktyki IA w firmach Mckinsey & Company oraz Ernst & Young (EY), gdzie przeprowadził setki transformacji IA w różnych branżach. Polecam śledzenie jego profilu na LinkedIn.
Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence
Max Tegmark
Autor, profesor MIT, jest znany z kontrowersyjnych lub – jak lubią mówić Anglosasi – nieortodoksyjnych idei i niniejsza książka pod tym względem nie zaskakuje. Jak AI wpłynie na takie aspekty życia jak walka z przestępczością, konflikty wojenne, wymiar sprawiedliwości, rynek pracy, społeczeństwo i szerzej – nasz humanizm? Napisana przystępnym językiem jest znakomitą pozycją budującą ogólną świadomość na temat zagrożeń związanych z AI oraz perspektywę dla przyszłości człowieka i technologii.
Competing in the Age of AI: Strategy and Leadership When Algorithms and Networks Run the World
Marco Iansiti, Karim R. Lakhani
Marco Iansiti i Karim Lakhani – na co dzień profesorowie Harvard Business School – pokazują, jak „wymyślić” firmę na nowo w oparciu o dane, analitykę oraz sztuczną inteligencję i jak zlikwidować tradycyjne ograniczenia skali i możliwości uczenia się stanowiących od zawsze czynnik ograniczający rozwój przedsiębiorstw. W oparciu o przykłady globalnych liderów jak Airbnb, Amazon, Ant Financial czy Microsoft pokazują, że procesy oparte na AI mogą być znacznie bardziej skalowalne niż tradycyjne. Oczywiście dla globalnych liderów jest to prostsze ze względu na ekonomię skali, ale metodyczne lekcje i przykłady zawarte w tej pozycji powinny być punktem odniesienia dla liderów stawiających pierwsze kroki w biznesowych zastosowaniach AI.
The AI Advantage: How to Put the Artificial Intelligence Revolution to Work
Autor jest jednym z najbardziej znanych, doświadczonych edukatorów i konsultantów w dziedzinach e-biznesu, analityki, zarządzania wiedzą czy reinżynierii procesów biznesowych a jego historia zawodowa obejmuje Harvard Business School jak i szefowanie centrom badawczym McKinsey, Accenture czy EY. Jego pragmatyczne podejście sprawia, że niniejsza książka jest jednym z najlepszych tekstów wprowadzających do zastosowania AI w biznesie dla managerów, właścicieli i decydentów określających siebie jako „zieloni” w tym temacie. Autor filtruje szum wokół sztucznej inteligencji, aby wyjaśnić, jak firmy mogą wykorzystać sztuczną inteligencję do pracy już teraz, w realnym świecie, bez spektakularnych haseł i wyzwań, koncentrując się na quick wins.
ponadto warto śledzić na bieżąco:
- MIT Sloan about AI – poświęcony biznesowym aspektom AI blog w ramach szkoły zarządzania MIT
- MIT Sloan Management Review – wątek magazynu poświęcony roli danych, AI i uczenia maszynowego we współczesnym zarządzaniu organizacjami
- Harvard Data Science Review – blog Harvard Business Review / MIT poświęcony trendom i zastosowaniom data science, AI i uczenia maszynowego ze studiami przypadków z globalnych firm
- McKinsey Artificial Intelligence – poświęcony sztucznej inteligencji i jej wpływowi na organizacje i społeczeństwo blog czołowej firmy doradztwa strategicznego
- MIT & BCG: AI i strategia biznesowa – wspólne przedsięwzięcie MIT Sloan Management Review i firmy doradczej Boston Consulting Group, zbiór raportów i podcastów poświęcony rosnącej roli sztucznej inteligencji w różnych obszarach biznesu.
